KIDEM TAZMİNATI

Kıdem Tazminatı

İşçinin işverenden kıdem tazminatına hak kazanılması için belirli şartlar bulunmaktadır. Bunlar özetle; 4857 sayılı İş Kanunu’na göre işçi olma, aynı işverenin işyeri veya işyerlerinde en az 1 yıl sürekli çalışmasının bulunması ve belirsiz süreli iş sözleşmesinin işçi tarafından haklı nedenle feshedilmesi gerekmektedir. Belirli iş sözleşmesi ile çalışılan işyerinden sözleşme bitiminde kıdem tazminatı talep edilemez.

İşçinin kıdem tazminatı talep edebileceği haller

1. İş Kanunu madd. 24’te ayrıntılı bir şekilde düzenlenen işçinin haklı nedenle fesih halleri halinde işçi kıdem tazminatı alabilir.
2. İş sözleşmesi, işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa işçi, iş akdini feshederek kıdem tazminatını alabilir.

• İşçi işveren tarafından Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzeri durumlarında kıdem tazminatı alabilir. İşçi, işveren tarafından hakaret, tehdit, cinsel taciz veya mobbinge maruz kalırsa veya iş arkadaşlarından biri bu davranışları sergiler ve işçi önlem alınması için bu durumu işverene bildirmesine rağmen işveren gerekli önlemleri almazsa, İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa,  İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa iş akdi feshedilerek kıdem tazminatına hak kazanılır.

1. İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa işçinin haklı feshi olur ve kıdem tazminatı talep edilebilir.
2. İşçinin iş koşullarında esaslı değişiklik yapılması halinde işçi, iş akdini feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.
3. İşçinin hak etmiş olduğu işçilik alacaklarından (Maaş, Fazla mesai, yol, yemek parası, yıllık izin, prim vb.) herhangi birinin ödenmemesi veya geç ödenmesi halinde işçi, iş akdini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatına hak kazanır.

• İşçinin emekli olması halinde, işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
• İş Kanununda muvazzaf (genel) askerlik nedeniyle işten ayrılan işçilere kıdem tazminatı ödenmesi hakkı öngörülmüştür.

1. Kadın işçi, evlendiği tarihten başlamak üzere 1 yıl içinde iş sözleşmesini feshederse ve bu durumu yazılı olarak işverene bildirirse kıdem tazminatı alabilir.
2. İşçi, sendika yöneticisi olduğu gerekçesiyle iş akdini askıya alabileceği gibi feshederek kıdem tazminatı da alabilir.
3. İşçinin ölmesi halinde geriye kalan mirasçıları kıdem tazminatı talebinde bulunabilirler.

Kıdem Tazminatı Hesaplaması

Kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gereken ücret, işçinin son ücreti olup brüt ücret üzerinden hesaplama yapılmalıdır. Yargıtay ilke kararı gereğince giydirilmiş ücretten hesap yapılır. Bu sebeple kıdem tazminatı, işçinin fiilen eline geçen ücreti üzerinden değil, sigorta primi, vergi sendika aidatı gibi kesintiler yapılmaksızın, ikramiye, devamlılık arz eden prim, yakacak yardımı, giyecek yardımı, kira, aydınlatma, servis yardımı, yemek yardımı ve özel sağlık sigortası yardımı, hayat sigortası prim ödemeleri gibi para ile ölçülebilen benzeri ödemeler kıdem tazminatı hesabında dikkate alınır.

İşçiye çalıştığı 1 tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.